Muhammed bin İdrîs eş-Şâfiî (767-820), İslam hukukunda önemli bir figür olan ve Şâfiî mezhebinin kurucusu olan büyük bir İslam alimidir. İmam Şâfiî, fıkıh usûlüne yaptığı katkılarla da tanınır.
Doğumu ve Nesebi: İmam Şâfiî, Gazze'de doğmuştur. Nesebi, Peygamber Efendimizin (s.a.v.) soyuna dayanmaktadır. Genç yaşta babasını kaybetmiş ve Mekke'ye yerleşmiştir.
Eğitimi: Mekke'de dönemin önde gelen alimlerinden dersler almıştır. Özellikle İmam Malik'in Muvatta adlı eserini ezberlemiş ve onun öğrencisi olmuştur. Daha sonra Yemen'e giderek dil ve edebiyat alanında da kendini geliştirmiştir.
Fıkıh Usulüne Katkıları: İmam Şâfiî, fıkıh usulünü sistemleştiren ilk alimlerden biridir. Er-Risale adlı eseri, fıkıh usulünün temel kaynaklarından kabul edilir. Bu eserde, Kur'an, Sünnet, İcma ve Kıyas gibi delillerin nasıl kullanılacağını detaylı bir şekilde açıklamıştır. Kıyas kavramına yaklaşımı, kendisinden önceki uygulamalara göre daha sistemli ve kontrollüdür.
Şâfiî Mezhebi: İmam Şâfiî'nin görüşleri, öğrencileri tarafından yayılmış ve Şâfiî mezhebi ortaya çıkmıştır. Şâfiî mezhebi, günümüzde Mısır, Endonezya, Malezya, Doğu Afrika ve Güneydoğu Asya gibi bölgelerde yaygındır.
Eserleri: İmam Şâfiî'nin en önemli eseri Er-Risale'dir. Ayrıca El-Ümm adlı eseri de fıkıh alanında önemli bir kaynaktır.
Vefatı: İmam Şâfiî, 820 yılında Mısır'da vefat etmiştir. Kabri, Kahire'dedir.
İmam Şâfiî, İslam hukukuna ve fıkıh usulüne yaptığı katkılarla İslam dünyasında büyük bir saygınlığa sahiptir. Görüşleri ve eserleri, günümüzde de İslam alimleri tarafından incelenmekte ve değerlendirilmektedir.